De Speech van Lukas Vanelderen
Omdat Lukas Vanelderen zo’n inspirerende speech gaf tijdens de wooncoop nieuwjaarsdrink, delen we hem graag met jou.
Zijn woorden raakten niet alleen de harten van de aanwezigen, maar gaven ook een beeld van zijn visie op collectieve groei en samenwerking binnen onze wooncoop-gemeenschap.
De Speech
Welkom beste coöperanten,
Bedankt dat jullie hier zijn. Ik wens jullie elk een goed 2024, vol geluk en een goede gezondheid. Ik wens ons samen een goed wooncoop-jaar met projecten en financiering die vooruit gaan. Het mag beter zijn dan in 2023 want het is toch niet gemakkelijk geweest voor wooncoop: De steeds hogere rentetarieven, de btw-verhoging en de hogere bouwkosten hebben enkele projecten vertraagd.
Maar in 2023 waren er ook belangrijke stappen vooruit: we haalden in 2023 ongeveer €10.000.000 op in leningen en aandelen van burgers. Daarnaast is er nu ook een derde bank die de wooncoop-projecten meefinanciert. Naast VDK en Triodos worden we nu ook door BNP gefinancierd. Als laatste goede nieuws: er werd stevig gebouwd en verbouwd in Antwerpen, Gent en Sint-Niklaas.
Vooruitblik op 2024
2024 wordt sowieso een speciaal jaar. We gaan een fikse sprong maken, van een goede 50 afgewerkte wooneenheden naar meer dan 125. In de lente wordt in Gent project Bellefleur opgeleverd, na de zomer wordt hier vlakbij project de Wasserij opgeleverd, en De Paterssite in Sint-Niklaas.
In 2024 willen we ook op verschillende plekken nieuwe werven starten: in Hasselt, Genk, Gent en in Leuven.
Dus ja, er breekt echt een nieuwe fase aan, met meer en meer gelegde stenen en meer en meer bewoonde woningen.
Dan is er natuurlijk nog iets bijzonders voor 2024: Karel is hier niet. Het wordt het eerste jaar zonder Karel in het team en het bestuur. We hebben jullie deze week geïnformeerd, en voor velen was het een verrassing. Karel, Gerbrand en ik hebben wooncoop opgericht in 2017, en Karel en ik hebben de voorbije jaren leiding gegeven aan wooncoop.
Begin 2017 heb ik Karel voor het eerst ontmoet. Hij had een sabbatperiode en zocht uit hoe hij iets coöperatiefs met wonen kon doen. Ik had ook een sabbatperiode en was op zoek naar hoe ik iets goeds voor de stad kon doen. Samen met Gerbrand zijn we vanaf een wit blad begonnen, en tegen de zomer hadden we:
- De statuten van wooncoop klaar.
- Overeenkomsten om de eerste twee panden te kopen.
- De contacten voor de bankfinanciering gelegd.
- Waren we de renovatiewerken aan het aanbesteden.
- Waren we volop investeerders aan het zoeken.
De snelheid waarmee dit gebeurde is exemplarisch voor werken met Karel, voor de startersenergie van Karel. Samen hebben we heel wat watertjes doorzwommen. Ik en velen van ons hebben veel geleerd van Karel. We hebben veel en fijn samengewerkt, en mooie momenten gehad. Natuurlijk was het niet altijd rozengeur en maneschijn, maar…
… Ja, ik ga Karel missen, en ik ben niet alleen.
Karel heeft met hart en ziel wooncoop mee uit de grond gestampt, voortgetrokken, enthousiasme gecreëerd. Hij is een echte bezieler, kansen-zoeker en pionier geweest voor wooncoop. Maar, Karel is ook ECHT een pionier. Zijn talent en zijn goesting zitten echt in het starten. Wooncoop is nu uit de startfase aan het groeien en daarom zet Karel een stap opzij. Hij geeft ruimte om verder te groeien en te professionaliseren, want in die nieuwe context komt hij minder tot zijn recht. Maar we gaan niet vergeten wat Karel allemaal voor wooncoop betekent.
Dank u Karel, voor je onschatbare bijdrage aan wooncoop
Hij is hier niet, maar laat ons hem toch een applaus geven
** oorverdovend applaus**
Intussen is Joris De Kelver aan de slag als directeur ad-interim. Joris komt uit de bankensector. Hij heeft 20 jaar bij Belfius gewerkt en is daar tot het hoger management opgeklommen. Joris blijft zolang als nodig directeur ad interim en dat geeft ons tijd om naar een permanentere oplossing te zoeken. Maar Joris blijft ons, ook op langere termijn, bijstaan op het financiële vlak.
Joris is nu drie weken aan de slag en dat voelt goed, ik ben echt blij dat Joris erbij is. Hij brengt een pak expertise binnen op het vlak van financiën en leiderschap. We stellen Joris binnenkort aan jullie voor, maar je mag hem vandaag gerust aanspreken.
Welkom Joris, bedankt dat je wil bijdragen aan wooncoop.
Participatie
Nu wil ik het graag even hebben over het thema van vandaag, ‘participatie’, een korte intro voor de echte intro. Coöperatie IS participatie, misschien zelfs zelforganisatie. Als coöperant ben je tegelijkertijd een beetje klant en een beetje leverancier. Als coöperant word je op verschillende manieren uitgenodigd om bij te dragen aan wooncoop, om te participeren.
Wie heeft er hier al op enige wijze meegewerkt aan wooncoop?
Iedereen mag de hand opsteken omdat jullie hier zijn. Dat is participatie.
Maar er is meer. Bijvoorbeeld: enkele coöperanten werden uitgenodigd om het onthaal van vandaag te doen, zodat de teamleden gemakkelijker aan te spreken zijn vandaag. Dit evenement werd uitgedacht en georganiseerd met coöperanten. We hebben binnen wooncoop altijd veel belang gehecht aan participatie. Laat mij een aantal voorbeelden geven van participatie binnen wooncoop.
- Bewoners spelen een cruciale rol in het tot stand komen van projecten. Vaak zijn ze betrokken bij het zoeken naar gronden. Ze hebben inspraak in het ontwerp. Ze werven mee bewoners en financiering, en in sommige gevallen dragen ze ook bij aan het opvolgen van de werken. Dat is intensieve participatie.
- Een aantal coöperanten participeert als experts. Ze geven advies aan team en bestuur
- Een ander voorbeeld is ons prijsmodel: het model dat zegt hoeveel bewoners betalen om te wonen. De basis daarvan werd gelegd in de zomer van 2021. Het prijsmodel van dat moment werkte voor de samenhuisprojecten, maar het ging niet werken voor de grotere cohousingprojecten. Dus we gingen aan tafel zitten met een aantal toekomstige bewoners en een aantal bestuursleden. Na twee sessies is het basisidee ineens tevoorschijn gekomen.
- Een laatste voorbeeld is een mooi verhaal, de aankoop van project Bellefleur. Toen die kans zich aanbood hebben we in een mum van tijd de nodige centen kunnen ophalen.
Jullie (de coöperanten) waren bereikbaar, jullie hebben geïnvesteerd of jullie hebben anderen aangemoedigd te investeren.
Dat wil niet zeggen dat participatie van een leien dakje gaat. Het is soms een uitdaging om dat goed te doen, voor het team én voor de coöperanten. Maar we mogen onszelf best een schouderklopje geven. We doen dat echt niet slecht. Er wordt stevig en betekenisvol geparticipeerd in wooncoop.
De Participatieknopjes
Elk van ons heeft een eigen participatieknopje, dat lijkt op een draaiknopje vanop een oude radio. Heb je veel goesting en energie om te participeren, dan staat dat knopje goed opengedraaid. Heb je geen zin of energie, dan staat het dichtgedraaid.
Er is ook een grote algemene wooncoop-participatieknop. Als die knop goed opengedraaid staat dan is wooncoop gericht op participatie, staat ze open voor participatie en is ze faciliterend voor participatie.
Al onze participatieknopjes en die grote wooncoop-participatieknop zijn met elkaar verbonden. Als uw knopje goed open staat, dan is dat aanstekelijk voor de mensen rondom u. Als er genoeg van onze knopjes goed open staan, dan komt die grote knop ook in beweging, de organisatie zal zich vormen naar onze goesting en energie.
Als die grote knop opengedraaid wordt, dan zullen onze knopjes volgen, want het wordt plezanter en effectiever om te participeren.
Die samenhang is zeer belangrijk. Ze kan versterkend werken, ze kan ook verzwakkend werken. Daar is een kans en een risico, we hebben het al in beide richtingen mogen ervaren. Dus we moeten voldoende voorzichtig zijn: als de organisatie goesting en energie bij coöperanten aanwakkert dan moet de organisatie klaar zijn om daar mee om te gaan. Als er veel goesting is, maar de organisatie is niet klaar, dan gaat de organisatie soms moeten temperen.
Laat ons daar aan denken, maar laat ons ook even vrij dromen, dan mag ook vandaag want vandaag gaat over dromen en elkaar inspireren. Dus, droom een beetje met mij mee. Stel we krijgen die knoppen optimaal opengedraaid, wat dan?
Wat kan er gebeuren rond overheidsbeleid?
In november lanceerden we een petitie tegen de verhoging van het BTW-tarief op afbraak en heropbouw. We haalden bijna 3000 handtekeningen op. Niet slecht, maar wat als elk van de 1700 coöperanten 10 handtekeningen had verzameld? Dan zouden het er 17.000 zijn geweest.
Wat als we al onze politieke connecties optimaal zouden kunnen benutten om druk uit te oefenen?
Wat kan er bij optimale participatie gebeuren met het wooncoop-team?
Het wooncoop-team is relatief klein terwijl er heel veel te doen is en er een waaier aan expertise nodig is. Onder onze coöperanten bevinden zich veel experts. Wat als we die optimaal zouden kunnen inschakelen als adviseurs? Wat als het team meer een faciliterend team wordt, dat coöperanten helpt bij het uitvoeren van een deel van het wooncoop-werk? Wat als er een team-lid uitvalt en één of meer coöperanten gemakkelijk kunnen inspringen? Dat zou nogal een veerkracht zijn.
Strategie
Met team en bestuur zijn we de voorbije periode bezig geweest met strategie. Ten gepaste tijde willen we coöperanten de kans geven die strategie te begrijpen, eraan bij te dragen en er op te wegen. Want, er zit veel wijsheid bij jullie, jullie kunnen die strategie beter maken. En, wanneer die strategie bij genoeg coöperanten opgenomen is, dan zal die ook veel effectiever zijn.
Een stap vooruit
Kunnen we stap voor stap deze dromen werkelijkheid laten worden?
We moeten daar blijven aan werken, want dit zijn allemaal zaken die wooncoop sterker en veerkrachtiger kunnen maken. Ze kunnen wooncoop helpen gezond te groeien en dit kunnen we allemaal voelen in onze woonkwaliteit, in onze portemonnee en in onze positieve impact op de maatschappij.
Bedankt allemaal voor jullie aandacht. Ik hoop dat we na een wat moeilijker 2023 een fantastisch 2024 zullen hebben en dat we met een goede participatie, samen wooncoop naar een volgend niveau kunnen tillen.
